2022.10.17
Xabier Montoia

Xabier Montoia

  • 1955
  • Gasteiz
  • Popa, Rocka

Atzera

Gorraizea
play_buttonadd_button
EROSI

Gorraizea

2017 - Gaztelupeko Hotsak


Behin(Hitzak eta musika: Xabier Montoia)
facebook iconfacebook icon
play_button
add_buttton
Satorra(Hitzak eta musika: Xabier Montoia)
facebook iconfacebook icon
play_button
add_buttton
Galderak(Hitzak eta musika: Xabier Montoia)
facebook iconfacebook icon
play_button
add_buttton
Eskuragaitza(Hitzak eta musika: Xabier Montoia)
facebook iconfacebook icon
play_button
add_buttton
Réau(Hitzak eta musika: Xabier Montoia)
facebook iconfacebook icon
play_button
add_buttton
Lo ezinak jotakoaren seaska kanta(Hitzak eta musika: Xabier Montoia)
facebook iconfacebook icon
play_button
add_buttton
Oroimenaren balsa(Hitzak: Xabier Montoia-Musika: Xabier Montoia, Ibon Rodriguez)
facebook iconfacebook icon
play_button
add_buttton
Ekologista baten galderak(Hitzak eta musika: Xabier Montoia)
facebook iconfacebook icon
play_button
add_buttton
Argia eta sua(Hitzak eta musika: Xabier Montoia)
facebook iconfacebook icon
play_button
add_buttton
Errautsak haizetan(Hitzak eta musika: Xabier Montoia)
facebook iconfacebook icon
play_button
add_buttton

Formatua: CD


Iraupena: 42' 16"


Azala: Gotxi


PARTAIDEAK

  • Xabier Montoia, ahotsa
  • Itziar Lertxundi, biolontxeloa, ahotsak
  • Monika Peinó, biola
  • Leire Pikabea, biolina
  • Ibon Rodriguez, pianoa, gitarra, ahotsak, moldaketak
  • Xabier Zeberio, biolina

GRABAZIOA

Pottoko estudioa (Beasain, Gipuzkoa)


SOINU TEKNIKARIA

Fredi Pelaez


NAHASKETAK

Fredi Pealez


GENEROA

Popa

Hertzainak izan zen Xabier Montoiaren lehen rock taldea. 70eko hamarkadaren amaieran Londres bisitatu zuen, eta hango punk mugimenduaren eztanda ikusi eta gero, Gasteizera bueltatu eta Hertzainak taldearen lehen harria ipini zuen, Josu Zabalarekin batera. Taldeko abeslaria izateko, euskara ikasi zuen, Euskal Herriko talde batek benetan punk izateko euskaraz abestu behar zuela uste baitzuen. Hala, Hertzainak taldean hiru urte eman zituen Montoiak —garai hartan Gamma goitizenez deitzen, Gamarra auzokoa zelako—, 1982. urte arte, taldetik kanpo geratu zen arte. Gasteizko taldearekin diskorik grabatu ez bazuen ere, haren ahotsa entzun daiteke entsegu lokaleko grabazio pirata batzuetan, eta Iker Trebiñok zuzendutako Salda badago dokumentalean ere agertzen da, zuzeneko emanaldi batean.
Hertzainak taldetik kanpo geratu zen arren, 1983an beste talde batekin agertu zen Montoia: M-ak. Musikalki garapen handia izan zuen M-ak taldeak; esperimentazioan, elektronikan eta musika beltz sustraidunean oinarritu zituen hasierako pausoak, eta, denboraren poderioz, taldekide aldaketak zirela medio, rock girora hurbildu zen. M-ak taldearen hitz gehienak -garratzak, umoretsuak eta kritikoak- Montoiak sortu zituen, eta musika, berriz, Kaki Arkarazok.
353
Rock Radical Vascoderitzon garaian sorturiko taldea izan arren, mugimendutik kanpo kokatu zuten euren burua hasieratik, eta oso kritiko izan ziren fenomeno harekin: «Niretzat rock erradikala zaharra zen sortu zenean ere, eta ez zen batere erradikala, ez zen ia-ia rocka ere, bakarrik zen vasco, eta ez euskalduna», adierazi du behin baino gehiagotan. Hamar urteko musika ibilbidean, iraupen luzeko bost disko grabatu zituen M-ak taldeak: MMMM (IZ, 1984), Emeak eta arrak (Nuevos Medios, 1986), Zuloa (IZ, 1987), Barkatu ama (IZ, 1989) eta Gor (IZ, 1990).
Taldeak bidea eten eta gero, bakarkako ibilbideari ekin zion Montoiak. Hasieran, bakarlari gisa azaltzen zen taula gainean, askotan Javi Pez (Parafünk) musikari donostiarra alboan zuela. Baina bakarkako lehen diskoa grabatzeko M-ak taldeko kide ohiez inguratu zen: Fernan Leiza (bateria), Mikel Irazoki (baxua) eta Kaki Arkarazo (gitarra). Beti oporretan hartu zuen izena diskoak (Esan Ozenki, 1995), eta berau zuzenean aurkezteko, berriz elkartu ziren M-ak taldeko azkenengo kideak.
4221978

Zuzeneko hainbat talde era landu izan ditu geroztik, oinarrizko rock hirukotik sei laguneko bandaraino (bi bateria jotzaile barne). Diskoetan ere askotariko soinuak jorratu ditu. Hemen (Esan Ozenki, 1997) bere diskorik gitarreroena kaleratu ostean, soinua biluziz joan da hurrengoetan: Lagunak, adiskideak… eta beste hainbat etsai (Esan Ozenki, 1999) eta Ni ez naiz Xabier Montoia (Metak, 2002). Ondoren, Deus guti izeneko disko bat grabatu zuen, baina ez zuen inoiz argia ikusi. “Oso disko inportantea da niretzat. Pertsonalki, guztietan inportanteena. Baina disko horrek urteetan pott eginda utzi nau, nire Smile izan da, modu ironikoan esanda. Urteak egon ginen grabatzen, eta beraz, sufritzen. Ia-ia erotu nintzen Wilson bezala, disko hori medio. Horren ostean ez nuen musika entzuten, ezin nuen” (1). Haatik, etenaldi luze baten ostean, Montoiaren mundu miresgarria (Bidehuts, 2011) grabatu zuen, Maite Arroitajauregi (Mursego) eta Ibon Rodriguez musikariekin.

4181119

Ibon Rodriguez eta Maite Arroitajauregirekin, ‘Xabier Montoiaren mundu miresgarria’ diskoaren aurkezpenean.

Pop esparrutik aparte, zinemarako musika egin du Montoiak (Dordoka uhartea film laburrerako), eta musika elektronikoko sorkuntza ere jorratu du, Koipe izena erabilita. Horren arrastoa aurki daiteke zenbait disko bildumatan:Ikastola berria eraik dezagun Zuberoan (Esan Ozenki, 1997), MER (Amanita, 2000), Oztopoen gainetik… Bonberenea (Bonberenea Ekintzak, 2000)… Disko jartzaile ere jardundakoa da Montoia urte askoan, DJ Zülle izenpean. Ugariak izan dira taberna zulo, gaztetxe eta txosnetan eskaini dituen musika saioak.

Beste musikari batzuekin lankidetza ugari egindakoa da Gasteizko abeslaria. Besteak beste, Mikel Laboa(haren omenez egindako Txerokee diskoaren bultzatzaile nagusia izan zen), Tapia eta Leturia Band, Kortatu, Negu Gorriak eta Pettiren diskoetan abestu izan du. Halaber, Estepan Urkiaga Lauaxeta poetaren omenezkoEhungarrenean hamaika diskoan (Gaztelupeko Hotsak, 2005) parte hartu zuen, Liparra olerkiari ahotsa eta doinua jarrita. Era berean, Xabier Montoiaren zenbait letra eta itzulpen beste musika talde batzuek erabili dituzte kantuak egiteko, Zarama, Bap!!, Petti eta Inoren Ero Nik, kasu.

Urte hauetan guztietan, euskal musikagintzaren parte aktiboa izan da Xabier Montoia, eta egin dizkioten elkarrizketek zeresan ugari eman dute maiz. Horietako batean egindako adierazpenak zirela eta, Euskadi Gaztea irratiak Montoiaren musika jartzeari uko egin ziola zabaldu zen, eta polemika piztu zen.

Musikan ezik, literaturan ere nabarmendu da Xabier Montoia. Musikarekin tartekaturiko ibilbidean, ugariak eta goraipatuak izan dira karrikaratu dituen eleberri, ipuin nahiz poesia liburuak. 2007an Euskadi Literatur Saria irabazi zuen, Euskal Hiria sutan (Elkar) ipuin liburuarekin.

Testua: Koldo Otamendi

  • (1) Entzun! aldizkaria, 61. zenbakia, 2011ko abendua

Atzera

Zugan gogoa

Zuz: Iker Trebiño

Atzera

Burutik hago (Kafe Antzokian zuzenean)

Atzera

Ipurzuri (Paperezko Kontzertua)

Atzera

'Gorraizea' diskoaz