“Kontsumo luzeko musika egiten dugu”

Azkoitian (Gipuzkoa) sortu zen Gorka Alkalde (gitarra), Iñigo Gonzalez (gitarra), Mikel Iraeta (sintetizadore eta pianoak), Iker Amenabar (baxua) eta Josu Usobiaga (bateria) kide dituen Ro taldea. Detailez eta melodiaz beteriko post-rock instrumentala egiten ezagutu genituen, eta, Baiagoan izeneko bigarren diskoan bide berdinetik jarraitzen duten arren, are gehiago aberastu dituzte kantuak, eta soinu gogorragoetara ere gerturatu dira momentu batzuetan. Sorleku eta entsegu leku duten Azkoitiko Matadeixen elkartu gara Alkalde, Gonzalez eta Usobiagarekin, eta, izandako solasaldian argi uzten duten moduan, musika atsegin dute eta musika da taldearen lehentasuna. Ezin besterik espero Baiagoan-en mailako disko bat konposatu eta argitaratu duen talde batengatik.

Noiz hasi zineten diskoa sortzearen ideiarekin? Nolako prozesua izan zuen?

GORKA ALKALDE: Konfinamendu garaian hasi ginen. Denbora libre asko geneukan, eta, hori aprobetxatuz, hasi nintzen gitarra riff-ak konposatzen; sormen handiko garaia izan zen. Nahiko inspiratuta sentitu nintzen, eta, bateria eta baxua buruan izanda, looper batekin sortzen nituen gitarra kapak. 2020. urte bukaerarako nahiko argi nuen diskoa: zortzi kantuetatik sei guztiz amaituak neuzkan. Azken momentuan beste bi sortu nituen; konposaturikoa taldekideei erakutsi, eta, denon gustukoak zirela ikusirik, aurrera egin genuen grabaketarekin. Lokalean maketa batzuk grabatu, eta horren gainean joan ginen abestiak garatzen eta diskoa izango zena fintzen.

Gaua estudioan grabatu zenuten, Mungian (Bizkaia).

IÑIGO GONZALEZ: Bai, 2022ko apirilean. Lantalde polita aurkitu genuen bertan: Jon Asier Zubelzu, Guille Peña eta Iker Aginaga aritu ziren grabaketetan, bideo grabazioekin Iker Villa eta Aitor Abiok bulegoa eramaten zuen gehienbat, baina toki guztietatik zebilen.

JOSU USOBIAGA: Estudio ederra da. Mendi inguruan dago eta lo egiteko lekua eskaintzen du. Astebete pasatu genuen bertan, oso esperientzia ona izan zen.

Nahasketak Santi eta Victor Garciarekin egin zenituzten Ultramarinos estudioan, baina denbora dezente pasatu da grabatzen amaitu zenutenetik argitaratu duzuenera arte. Zer dela eta?

USOBIAGA: Oso pozik geratu ginen emaitzekin, apustu segurua da eurengana jotzea, baina abestiak bidali genienetik nahasketak jasotzera denbora asko pasatu zen.

GONZALEZ: Diskoa 2022ko irailean egotea zen asmoa. Josuk aita izan behar zuen azaroan, eta, horren aurretik, bi-hiru hilabetetako biratxo bat egitea pentsatzen genuen; baina diskoa ez zen iristen, eta kontzertuen agenda nahiko betea zegoela ikusi genuen gainera. Egoera horretan, gauzak patxadaz hartzea eta diskoa urtarrilera arte atzeratzea pentsatu genuen.

Aurrerapauso bat eman duzue, nire ustez. Athalase errazagoa zen entzuteko, eta, harekin alderatuta, gitarrek melodia eta detaile gehiago dituzte Baiagoan-en. Oso landua eta dezente puristagoa iruditu zait.

ALKALDE: Disko luzeagoa izanda, gitarrekin detaile eta gauza desberdin gehiago sartzeko aukera izan dut. Dena pertsona bakoitzaren sentsazioen arabera doa, baina, hala ere, oso disko kontinuista da nire ustez: Athalase-n zegoen guztia dago bigarren honetan ere. Sintetizadore edo elementu gehiago daude, abesti batzuk progresiboagoak dira eta beste erregistroren bat ere badago, baina aurrekoaren jarraipen moduan ikusten dut. Aurrerapauso sentsazio hori soinu aldetik dezente hobea delako izan daiteke: lehen diskoan abestiak ilunagoak ziren, eta soinua ere ildo berean zioan; Baiagoan-en aldiz, argitasun gehiago dago.

Gitarren melodia aipatu dugu, baina, era berean, orain arte grabatu dituzuen gitarra zati gogorrenak ere disko honetan dira. Inoiz baino gehiago gerturatu zarete post-rocketik post-metalera.

ALKALDE: Aurretik ere bietatik genuela esango nuke, baina muturrerago eraman ditugu gure musikaren dualtasunak: parte emozionalak oraindik eta emozionalagoak dira, eta zati gogorretan ere urrunago joan gara.

GONZALEZ: Gitarretan soinu metaleroagoa nabari da, bai. Pandemiaren testuinguru txarraren barruan, nahiko zorte ona izan genuen Athalase-rekin: kontzertuetan jendea eserita zegoen, eta, gure musikak zati lasai asko zituela-eta, ongi funtzionatzen zuten. Egoera hobetu eta ikusleak zutitzearekin batera, zati lasaiek ez zuten horren ongi funtzionatzen, eta hurrengoan kantu potenteagoak egin behar genituela komentatzen genuen.

Aipagarria da gitarren eta diskoaren soinua orokorrean. Oso garbi entzuten da guztia, soinu gardena du.

ALKALDE: Bai, egia da. Aurreko diskoan ez nintzen oso gustura gelditu soinu garbiekin. Oraingoan, aldatu egin ditut gitarra eta ekipoa diskoa grabatzeko eta asko igartzen da, garbi entzun behar diren gitarrak oso garbi entzuten dira. Delay efektua ere asko erabili dut, eta horrek ere bereizten du soinua lehen diskotik hona.

Sintetizadore eta teklatuek ere protagonismo handiagoa dutela iruditu zait. Melodiaren oinarri izatetik melodia eramatera pasatu dira momentu batzuetan.

USOBIAGA: Hasieratik izan zen hori asmoa, gitarrak ezin dira izan beti abestiaren protagonistak. Elektronikak aurreko diskoan abestien atzealdetik ateraz koltxoi efektua egiten zuen, baina oraingoan melodian sartzen da zuzenean, eta gure musikari soinu desberdinak txertatzeko erabili dugu, gainera. Abiok asko lagundu zigun arlo honetan, eta sekulako lana egin du Mikelek.

Eta ezin aipatu gabe utzi baxua eta bateria ere. Oinarri sendoa ematen diote diskoari eta badituzte beren momentuak ere.

ALKALDE: Bai, aipagarria den beste gauzetako bat iruditzen zait Iker eta Josuren soinua. Oso ongi geratu dira, oso potente, asko betetzen dituzte abesti batzuk. Hümean hümeko entzun besterik ez dago.

USOBIAGA: Erabili dugun estudioa oso aproposa da bateriak grabatzeko. Ez dut uste aparteko ezer egin dudanik, baina gustura geratu naiz neu ere emaitzarekin. Bateria eta baxuak abestien bizkarrezur izan behar dira, hori da helburua.

Athalase diskoko abestien izenburuak antzinako euskarazko hitzak zirela irakurri nizuen behin elkarrizketa batean, eta abesti berrien izenburuek ere ildo bera jarraitzen dute. Nolatan hasi zineten ezaugarri hori erabiltzen?

GONZALEZ: Euskaltzaindiaren lehen lehendakari izan zen Resurreccion Maria Azkuek eginiko euskara zaharretik gaztelania eta frantseserako itzulpen hiztegi bat aurkitu nuen orain urte batzuk. Bi tomo ditu, eta mila bat orrialde bakoitzak. Baserriarekin, landareekin, animaliekin, erlijioarekin… erlazionaturiko hitz kuriosoak aurkitzen dira bertan. Arbola desberdinen adarrak esateko hitz desberdinak erabiltzen dira, adibidez; gaur egun ez dago horrelakorik. Beste hitz asko, amatasunarekin, heriotzarekin… loturikoak dira, eta asko bilatu dugu inguru horretatik. Hitzok hartzen dituzunean, denborarekin transformatu egin direla ikusten da, baina beren logika izaten jarraitzen dute. Esaterako, diskoa irekitzen duen Hatsari-k hasiera esan nahi du eta lehen diskoa irekitzen zuen Jaitera-k, jaiotza.

Eta ba al dute inongo loturarik elkarren artean?

GONZALEZ: Ez, ez dute. Lehenengo diskoaren kasuan istorio bat kontatzen genuen: jaio, hil eta berpiztu. Baiagoan berriz, hil aurreko trantzea da, eta heriotzarekin eta kristautasunarekin erlazionaturiko hitzak erabili ditugu bertan. Hitzik erabili gabe zaila izaten da kantuei izenak jartzea eta daukaten esanahitik, sonoritatetik eta idazketatik tiratzen dugu asko.

USOBIAGA: Hala ere, amaierarako, izenburuek eta kantuek zentzua hartzen dute guretzat, gauza batengatik edo bestearengatik erlazionatu egiten ditugu.

Singleek gero eta garrantzia gehiago duten eta disko laburrak gero eta gehiago diren  egunotan, hamar minututik gorako abestiak dituen eta ordubetetik gora irauten duen diskoa kaleratu duzue. Ez da ausardia makala zuena…

USOBIAGA: Talde askok funtzionatzen dute irratian aldiro hiru minutuko singleak argitaratzen, baina guk argi geneukan disko oso bat nahi genuela. Ez da ausardia kontua, helburu kontua dela uste dut: horrela gustatzen zaigu musika, eta horrela egiten dugu.

ALKALDE: Ez du zertan izan horrela, baina beste musika estilo batzuekin alderatuta disko luzeak egiteko aukera gehiago ematen ditu jorratzen dugun estiloak. Post-rocka edo post-metala egitean, hasieratik gara kontziente musika popularraren aurka goazela eta gutxiengo batentzako musika dela gurea. Badakigu publiko mugatu bat izango dugula eta inguruko jende gehienak ez duela entzungo diskoa guk nahiko genukeen edo gure ustez merezi duen moduan, baina hauxe da gustatzen zaiguna. Guk ez dugu hiru minutuko abestirik egiten, ezta bideoklip laburrik ere: kontsumo luzeko musika da gurea.

GONZALEZ: Ez dauzkagu milaka jarraitzaile, baina ditugunak oso fidelak dira. Interneten, esaterako, Athalase-ren azala koadroan sartuta etxeko pareta batean duen jendea aurkitu dugu. Iruzkin asko jasotzen ditugu, eta horrelakoek asko betetzen gaituzte.

Azalean elurra eta hotza irudikatu dituzue, baina etxeko berotasunean goxo-goxo entzuteko diskoa iruditu zait. Diskoan soinu goxoetatik gogorragoetarako bidaiak transmititzen dituzue, bidean hainbat atsedengune, gorabehera eta melodia epiko direla. Emozio asko transmititzen dituzue, eta, ez dakit zuentzat, baina niretzat hori da musikaren gauzarik ederrenetarikoa.

USOBIAGA: Taldea sortu genuenetik hori lortzea izan da helburua. Gure musika atsegina izan behar da guretzat, eta izan nostalgia, lasaitasuna, melankolia, amorrua edo haserrea, sentimenduren bat transmititu behar du. Ahotsarekin hitzen bidez transmititzen dena guk beste era batera egin behar dugu. Instrumentuek indar handia dute hori lortzerakoan, baina baita isiluneek ere: abestiak pausatuta eta isiluneak erabiltzeak asko ematen digu.

ALKALDE: Laaki abestia, adibidez, nahiko lineala da, diskoko linealena, ez du gorabeherarik, baina era berean oso emozionala da. Aurretik horrelakorik egin gabeak ginen, baina deskantsu moduan jokatzen du diskoaren erdian. Hala ere, abesti bat egitean gorabehera eta fase desberdinetan egoten naiz pentsatzen normalean: zati melodikoa, melankolikoa, epikoa, igoera momentua, momentu kaotikoa… Transmititzen duten gauzak egon behar dira. Ez da erraza izaten sentimendu bat transmititzea, baina bilatu eta saiatuta lortzen da.

Inongo ahotsik erabili gabe lortzen duzue guzti hori. Pentsatu al duzue inoiz abeslari bat sartzea taldean? Orain urtebete pasa Sara Zozaiarekin argitaratu zenuten Rosa abestia ederra zen benetan…

GONZALEZ: Hiru aldiz jo dugu zuzenean abesti hori Sararekin, eta, disko hau argitaratu aurretik, abeslari moduan Sara edo beste norbait izanda EP bat kaleratzearen ideia izan genuen buruan, baina azkenean ez zuen egin aurrera. Gauza puntual moduan ikusiko genuke.

USOBIAGA: Oraindik badugu margena ahotsen bat sartzeko, baina ez nuke sartzeagatik sartuko eta inondik inora ere ez nuke argitaratuko disko oso bat abeslari batekin. Post-rock musikan, zenbait kasutan, ahotsek abestia hondatu besterik ez dute egiten: ez baduzu abeslari onik, ez sartu ahotsik [barrez].

Nolatan hasi zineten musika instrumentala egiten? Zer esango zenukete dela hartaz gehien gustatzen zaizuena?

GONZALEZ: Emozio asko transmititzen ditu eta oso ederra da hori. Ilhunbean esanak/eginak lehen abestia atera genuenean, lagun baten 6 urteko alaba negarrez hasi zen abestia entzuten, txikitako argazki batzuk ikusten zebilela. Antzerako beste kasu batzuk ere komentatu izan dizkigute, eta gure musikak balio duela erakusten digute gertakari horiek. Horrekin ez dut esan nahi musikak negarrera jo behar duenik beti, baina transmititzen duela erakusten du, eta horrek balio du azken finean, hori da bilatzen duguna. Batzuetan, mila hitz esatea baino hobe da ezer ez esatea. Ez da gauza erraza, baina lortzen denean ederra izaten da.

ALKALDE: Hori da gure musikak duen ona. Beste estiloekin ere gertatuko da, baina egiten dugunarekin emozio ugari azaleratzen dira. Zuzenean zati melankolikoak jotzen ditugunean askotan izan naiz emozioei eusten. Konposatzen nabilela ere askotan gertatu izan zait negarrez hastea, eta zerbait ona sortzen aritzearen sintoma izan da. Horrelako musika egiten ez dugun beste talde batzuetan ere jotzen dut, eta haiekin ere emozionatzen naiz, baina inoiz ez Rorekin gertatzen zaidan moduan.

GONZALEZ: Ez dira sufrimendu negarrak izaten, sentimendu eta momentu politak izaten dira.

Zeintzuk izan dira zuen erreferentziak?

USOBIAGA: Denok gaude gustura musika eta estilo honekin, baina eragin desberdinetatik gatoz, bakoitzak ditu bereak. Batzuk estilo klasikoagoetara jotzen dugu, baina Ikerrek adibidez metala du gustuko, eta Mikelek metal gogorra eta elektronika.

GONZALEZ: Josuk eta biok talde rockero bat genuen aurretik, eta, taldea uztekotan ginela, rock instrumentala jorratzen zuten talde batzuk ikusi genituen zuzenean. Soinu potentea zuten, eta amorrua eta agonia transmititzen zuten batik bat, hor sortu zitzaigun horrelako zerbait egiteko arra. Estilo honetan, Mogwai eta Sigur Ros dira erreferente handienak niretzat; ez daukagu haien antz handirik, baina egiten duten guztia itzela da.

ALKALDE: Caspian taldeari erreparatu diot asko nik Baiagoan egiterakoan, argitaratu zuten azken diskoak asko inspiratu ninduen. Metalera ere sarri jotzen dut: Isis, Neurosis, Cult of Luna… Eta musika progresiboan ere erreferente asko ditut: Tool, The Mars Volta, Opeth…

Post-rockaren eta post-metalaren moduko estiloak errepikakorrak direla diote batzuek, baina, urteak pasatu, eta kalitatezko disko mordoxka bat kaleratzen dira urtero. Jarraitzaile asko ditu eszenak.

ALKALDE: Edozein estilo izanda ere, talde onak badaude, disko onak aterako dira eta bizirik izango da estiloa. Gure kasuan, post-rocketik eta post-metaletik dugu, eta, ez dut ahohandi itxura eman nahi, baina gure nortasun propioa daukagula esango nuke, nahiko estilo markatua daukagu. Askok Mogwai bezalako taldeak emulatu nahi izan dituzte, eta, nire ustez, errepikakorrak izaten dira. Atentzioa ematen dizun edo desberdina den hori aurkitzean dago lana.

USOBIAGA: Ahotsak dituen musika entzutera dago ohitua jendea, ahotsik gabe distraitu egiten da. Ez badio behar duen arretarik jartzen, melodia bat zein beste bat jo, estrofra-errepikarik ez dituen ahotsik ez badago, ez du bereiziko, dena berdina irudituko zaio. Zuzenean guri ere gertatzen zaigu hori: kaña ematen dugunean, jendea adi egoten da, baina baretzen garenean, berriketan hasten dira batzuk, eta horrela galdu egiten da kantuaren ildoa. Estilo honetako proposamenak gozatzeko eta baloratzeko, musikan sartuta egotea beharrezkoa da. Hala ere, hasieratik daukagu asumituta kontzertuak jendeak trago batzuk hartuz ongi pasatzeko eta erlaxatzeko momentuak direla. Guztiz normala ikusten dugu eta ez diogu besterik eskatuko publikoari.

Eta nola ikusten duzue bere egoera Euskal Herrian?

GONZALEZ: Euskal Herrian ez dago egiten dugun estiloko edo abeslaririk gabeko talde asko. Askotan, gainera, abeslaririk ez duen musika guztia zaku berdinean sartzen da, baina ahotsik gabeko bi diskok ez dute zertan antzik eduki. Hyedra da bakarrenetako bat. Orbelek abestu egiten du, lehen hor zegoen Madeleine, baina orain abestu egiten dute, eta Arima, Lisabö, Bananas eta Akauzazte ere inguruan dabiltza, baina guztiak ere abestuz eta bestelako ezaugarriekin.

ALKALDE: Musika instrumentala egiten hor aritu dira Alba eta JaunDone ere. Azken horiek atentzio handia eman zidaten bere garaian, oso proposamen interesgarria zuten. Neilak eta Ikarassek post-metala egiten dute, baina haiek ere abestuz.

GONZALEZ: Hala ere, daudenak oso onak dira, begira zer talde aipatu ditugun!

Euskal Herrian, mugitzen zarete, baina kanpotik iruzkin asko jasotzen dituzue, ezta?

USOBIAGA: Bai, Interneti esker asko zabaldu dezakegu gure musika. Adibidez, bada Wherepostrockdwells izeneko atari bat, eta hari esker entzule asko irabazi eta disko asko saldu ditugu. Euskal Herrira mugatuko bagina, askoz ere jende gutxiagorengana iritsiko ginateke.

ALKALDE: Horrelako musika minoritario batentzat oso atari egokia da. Post-rock eta post-metalaren inguruko talde eta disko mordo bat ematen ditu ezagutzera aldiro. Gure zaleen artean, bat Pariskoa izan daiteke eta bestea Bruselakoa, adibidez, baina plataforma horrek elkargune egiten du guztientzat.

GONZALEZ: Alemanian saldu dugu disko gehien, erdiak-edo agian. AEBetatik, Australiatik, Zeelanda Berritik eta beste hainbat lekutatik ere eskatu izan dizkigute. Australian, esaterako, jendeak pandemia garaian eskatu zigun diskoa, baina martxan zeuden neurriengatik gure diskoak bertara ezin bidali egon ginen denbora askoan; eta diskoak eskatuta zituztenak, eskaera atzera bota eta diskoaz ahaztu beharrean, zain egon ziren noiz iritsiko. Gaur egun digitalki kontsumitzen du jende gehienak musika, baina aipatutakoek musika eta egiten duguna beste era batera baloratzen dute. Asko baloratzen ditugu horrelakoak.

USOBIAGA: Artistak babesteko beste kultura bat dago toki batzuetan. Jendeak diskoa eta bere garraio-kostuak ordaintzen ditu, kasu batzuetan diskoa beste balio dutenak ia. Hemen, berriz, kontzertu ostean bi disko saltzea ere kosta egiten zaigu zenbaitetan.

Eta planteatu al duzue inoiz atzerrian bira bat egitea?

USOBIAGA: Planteatu bai, baina ez gara askorik saiatu izan. Kontuan hartzeko gauza asko daude: familia, haurrak, denbora, kontaktuak izatea… Eta zaila da, lan handia eskatuko liguke. Bost-sei hilabete lehenago hasi beharko ginateke dena lotzen, eta ekonomikoki ere kontuak egin beharko genituzke; dirua parra ateraz gero, pozik.

GONZALEZ: Belgikatik eta Poloniatik idatzi ziguten bere momentuan, baina bidean ez dugu kontakturik eta oso zaila litzateke biratxo bat antolatzea. Ezingo ginateke joan toki horietaraino tartean beste kontzerturik eskaini gabe. Gustura hartuko nuke astebete jai lanean horrelako zerbait egiteko, baina zaila da.

Zuzenekoetan jo ahal izateko abesti pilatxo bat gehitu duzue disko berriarekin. Nola aurreikusten dituzue datozkizuen kontzertuak?

USOBIAGA: Joko dugun toki edota taldeen arabera joango gara gure set-a moldatzen. Gure abestiak soinu lasai eta melankolikoetatik gogorragoetara doaz, eta horretaz baliatuko gara.

GONZALEZ: Kantu gehiago ditugu, baina oso kontziente gara jotzeko erabiliko dugun denbora berdin-berdin izango dela mugatua, betiere 50 minuturen bueltan, bestela gure kontra etorri daiteke. Abeslaririk gabe, jendea nekatzen joaten da denbora horretatik aurrera.

Eta ba al da lortu nahiko duzuen helbururik?

GONZALEZ: Talde bezala bakoitzak izango ditu bereak, baina niretzat ederra izango litzateke Euskal Herrian jendeak Ro izena entzun eta gurekin lotzea. Publiko berriarengana iritsi ahalko ginateke, eta asko litzateke guretzat.

USOBIAGA: Kanpoan astebete inguruko biratxo bat egitea sekulakoa litzateke niretzat, ea posible dugun noizbait.

ALKALDE: Nik ikuspegi artistikotik enfokatzen ditut nire helburuak. Disko polita atera dugu, sekulako soinuarekin, eta horrekin ari naiz gozatzen. Material ona sortzen eta kontzertu onak eskaintzen baditugu, jende gehiago gerturatuko zaigu, eta beti eskertzen da hori.

→ Ro taldearen kontzertu agenda